2021 YILINDA KİRA GELİRLERİ ELDE ETTİNİZ. ŞİMDİ BEYAN VAKTİ…

Gayrimenkul Sermaye İratlarının, halk diliyle kira gelirlerinin ne zaman beyan edileceği, gelirin ne zaman elde edilmiş sayılacağını, gelirden istisna ve indirimlerin neler olduğu ve benzeri hususlarda kısa kısa bilgi vererek sorumluların bilgilerinin tazelenmesine yardımcı olacağım. Kira geliri ne zaman elde edilmiş sayılır, sorusu her dönemde olduğu gibi beyan dönemi yaklaştıkça tekrar tekrar sorulmaya başlandı. Bu konunun özeti şudur: Kira gelirleri tahsilat esasına bağlıdır. Henüz tahsil etmediğiniz kira için vergi vermezsiniz. Ne zaman tahsil ederseniz tahsil ettiğiniz yılın beyannamesinde beyan eder ve vergiyi ödersiniz. Peşin tahsil ettiğiniz kira varsa örneğin; 2022 Yılına ait kirayı Aralık-2021’de tahsil etmişseniz bu kira geliriniz 2021 Yılına ait olmadığı için 2022 yılında beyan edeceksiniz. Konuyu özetlersek;  Mart ayı sonuna kadar verilecek 2021 yılı gelir vergisi beyannamesine dahil edilecek kira gelirleri, 2021 ve önceki yıllara ilişkin olarak 2021 yılında tahsil edilen kira gelirlerinden oluşur. 2021 yılında tahsil edilen, 2022 ve sonrası yıllara ilişkin kira bedelleri 2021 yılı beyannamesine dahil edilmeyecek.

Sıkça sorulan sorulardan biri de kira döviz olarak tahsil edilirse gelir tutarı nasıl hesaplanacağı konusudur. Kira bedelinin yabancı bir para birimiyle belirlenmiş olması halinde kira geliri, kiranın tahsil edildiği tarihindeki Merkez Bankası döviz alış kuru kullanılarak hesaplanacaktır. Kira sözleşmelerinin Türk Lirası olarak yapılacağını da unutmamak gerekir. Kira bedelinin para dışındaki bir değerle tahsili halinde, tahsil edilen kira emsal bedelle değerlenerek tutarı bulunur. Örneğin; kira bedeli olarak mal ya da hizmet olarak tahsil edilmişse emsal değerler dikkate alınarak hesaplama yapılır.

Sıkça sorulan sorulardan biri de kira gelirleri beyanında istisna tutarı ve gider indirimleriyle ilgilidir.  2021 Yılında sadece konut kira geliri varsa ve yıllık toplamı 7.000 TL’yi geçmiyorsa beyanname verilmez ve vergi ödenmez. Bu tutarı aşıyorsa beyanname vermek zorundadır. Aynı şekilde 2021 Yılında işyeri kira geliri (Stopaj kesintisi ile vergilendirilmiş olmak şartıyla) 53.000 TL’yi geçmiyorsa beyanname verilmez. Kısacası,  işyeri kira geliri brüt tutarı 53.000 lira olan beyanname verme sınırını aşanlar (53.000 liralık sınırın aşılıp aşılmadığının tespitinde, iş yeri kira gelirleri ile mesken kira gelirinin gelir vergisinden istisna edilen tutarı aşan kısmı birlikte dikkate alınır.) Vergi mevzuatımızda aile reisi beyanı kavramı yoktur. Beyana tabi kira geliri bulunan aile bireylerinin her birinin geliri için ayrı beyanname verilmesi gerekir.

Kira gelirlerinde2021 yılı konut kira hasılatının7.000 liralık kısmı gelir vergisinden istisnadır. Bu istisnadan yararlanamayacakları da özetlersek;

İstisnadan;

- Ticari, zirai veya serbest meslek kazancı için beyanname verenler

- Ücret, menkul ve gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve irat elde edenlerden, 2021 yılı için bu gelirleri toplamı 190.000 lirayı geçenler

- İstisna tutarının üzerinde kira geliri elde edip bu geliri beyan etmeyenler ile eksik beyan edenler, yararlanamazlar.

Sıkça sorulan sorulardan biri de bir konuta birden fazla kişinin ortak olması halinde, her bir ortak için istisna ayrı ayrı uygulanır mı? Evet. Bir konuta birden fazla ortak olması halinde her bir ortak için istisna ayrı ayrı uygulanır. Bir kişinin birden fazla konuttan kira elde etmesi halinde istisna, her bir konut için ayrı ayrı değil, kira gelirleri toplamına bir defa uygulanır. Konut kira gelirleri için 2021 Yılı için 7.000 TL istisna olduğunu hatırlayalım. Kira gelirleri elde eden kişinin birden fazla konutu kirada olsa bile kullanacağı istisna tutarı sadece 7.000 TL’dir. Kira gelirinden indirilecek giderlere de kısa kısa değinmek gerekirse;  Kira gelirinde gider uygulaması iki ayrı yöneteme göre yapılabiliyor. Bunlardan biri Götürü gider yöntemi, diğeri ise Gerçek gider yöntemidir.

Götürü gider uygulamasında, gerçek giderlere bakılmaksızın kira gelirinin %15’i götürü olarak matrahtan indirilebiliyor. Götürü gider uygulamasında herhangi bir gelge saklama mecburiyeti yok. Götürü gider usulü hem konut hem de işyeri kira gelirleri için geçerlidir. Ancak bu usulün seçilmesi durumunda iki yıl bu usulden gerçek usule geçilemez. Gerçek usulde gider uygulamasında ise kiraya verilen taşınmazla ilgili Gelir Vergisi Kanunu’nun 74. maddesinde sayılan giderler indirilebiliyor.  Beyan edilmesi gereken kira gelirlerinin Mart ayının sonuna kadar GİB hazır beyan sistemi üzerinden ya da e-beyanname sistemleri vasıtasıyla beyanname verilir. Beyan edilecek geliri sadece ücret, gayrimenkul sermaye iradı, menkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratlardan oluşanlar, Hazır Beyan Sistemi olarak adlandırılan sistemi kullanarak gelirlerini beyan edebilirler. Bu sistemde, Gelir İdaresi Başkanlığı vergiye tabi gelirleri çeşitli kaynaklardan topladığı verilerle tespit ederek, mükellefin beyannamesini hazırlıyor ve internet ortamında mükellefin bilgisine sunuyor. Mükellef bu verilerin doğruluğunu tespit ettikten sonra beyannameyi onaylıyor. Beyanname verildikten sonra hesaplanan verginin iki taksitte (Mart - Temmuz) ödenmesi gerekiyor.

Gelir beyan edilmez veya eksik beyan edilirse ne olacağı hususuna da kısaca değinerek makalemizi toparlamak istiyorum. Beyan edilmesi gerekmesine rağmen, kira gelirlerinin beyan edilmemesi veya eksik beyan edilmesi halinde, Konut kira gelirleri için uygulanan ve tutarı 7.600 lira olan istisna hakkı kaybedilir.Beyan edilmeyen veya eksik beyan edilen gelir tutarı üzerinden gelir vergisi tarh edilir ve verginin bir katı tutarında vergi ziyaı cezası kesilir. Zamanında ödenmeyen vergi tutarı üzerinden aylık %1,60 oranında gecikme faizi ödenir. Beyanname verilmemesi nedeniyle iki kat I. derece usulsüzlük cezası kesilir Unutulmaması gerekir ki; Vergilendirilmiş kazanç kutsaldır. Vergi geleceğimizdir…